معرفی روغن نباتی و فرآیند تولید آن
روغن نباتی(نبات به معنای گیاه) یا همان روغن گیاهی یکی از محصولات پرکاربرد و رایج در آشپزخانه‌ها است که در تهیه بسیاری از غذاها استفاده میشود. این روغن از دانه های گیاهی به دست می‌آید. هدف از این مقاله آشنایی بیشتر با خواص و فرآیند تولید روغن نباتی است.
روغن نباتی امروزه نقش زیادی در زندگی ما ایفا میکند، شناخت دقیق روغن نباتی و فرآیند تولید آن تاثیر زیادی بر زندگی شما خواهد گذاشت.
در بخش های بعدی به بررسی جزئیات تولید و همچنین پاسخ به سوالات مهمی مانند اینکه “ایا روغن نباتی از نفت درست میشود؟” خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی درباره این ماده پرمصرف به دست آورید و دید کامل‌تری نسبت به آن پیدا کنید.
روغن نباتی چیست؟
روغن نباتی ماده ای است که از دانه ها و میوه‌های مختلف گیاهان به دست می‌آید و در پخت و پز و صنایع غذایی نقش مهمی را ایفا میکند. این روغن ها از گیاهانی مانند سویا، آفتابگردان، ذرت و زیتون و در برخی موارد از دانه های پنبه، کلزا و پالم تولید می‌شوند و به دلیل ویژگی هایی مانند طعم ملایم و مقاومت به حرارت، برای استفاده در آشپزی روزمره و تهیه محصولات غذایی مختلف مناسب هستند.
روغن های نباتی به دلیل منبع گیاهی خود، نسبت به روغن های حیوانی سالم تر محسوب می‌شوند و از آن‌ها در تهیه غذاهای سرخ کردنی، پختن و حتی تهیه سس‌ها استفاده میشود.
یکی از نکات مهم درباره روغن نباتی این است که انواع مختلفی از آن بسته به نوع گیاه مورد استفاده وجود دارد. هر کدام از این روغن ها خواص و کاربردهای خاص خود را دارند. روغن های نباتی معمولاً به شکل مایع بوده و در دمای اتاق نگهداری می‌شوند و همین ویژگی آن‌ها را برای پخت و پز مناسب میکند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر خواص و فرآیند تولید این روغن ها و نقش آن‌ها در تغذیه خواهیم پرداخت.
فرآیند تولید روغن نباتی
فرآیند تولید روغن نباتی یکی از مراحل حساس و پیچیده در صنایع غذایی است که شامل چندین مرحله مهم میشود. ابتدا دانه های گیاهی از گیاهان برداشت می‌شوند. سپس این دانه ها تحت فرآیند تمیز کردن و خشک کردن قرار می‌گیرند تا ناخالصی ها و رطوبت اضافی حذف گردد. پس از آماده‌سازی اولیه، دانه ها خرد شده و فشرده می‌شوند تا روغن از آن‌ها استخراج شود.
یکی از روش‌های استخراج روغن، استفاده از دستگاه روغنگیری است و به طور معمول با پرس سرد انجام میشود که به کمک فشار مکانیکی و بدون استفاده از حرارت بالا، روغن را از دانه ها جدا میکند. در این روش روغن خام بدون تغییرات شیمیایی و با حفظ خواص طبیعی دانه ها به دست می‌آید.
در روش دیگر، حرارت به کار گرفته میشود تا میزان استخراج روغن افزایش یابد. روغن استخراج شده طی مراحل مشخصی تصفیه میشود تا ناخالصی‌ها و ترکیبات ناخواسته حذف شوند. در نهایت روغن های بدست آمده، به عنوان روغن پالایش شده شناخته می‌شوند و آماده بسته‌بندی و عرضه به بازار می‌گردند.
این فرآیندهای پالایشی باعث می‌شوند که روغن نباتی به یکی از پرکاربردترین مواد در آشپزی تبدیل شود. کیفیت و نوع دانه های استفاده شده در این فرآیند، تأثیر مستقیمی بر طعم و خواص نهایی روغن دارد.
آیا روغن نباتی از مواد نفتی تهیه میشود؟
یکی دیگر از سوالات پرتکرار مردم این است که ایا روغن نباتی از نفت درست میشود؟ پاسخ این سوال به‌طور قاطعانه باید بگوییم “خیر” روغن نباتی هیچ‌گونه ارتباطی با منابع نفتی ندارند. با این حال شاید این تصور اشتباه به دلیل فرآیندهای شیمیایی در پالایش روغن های نباتی به وجود آمده باشد. در واقع برخی از روغن های گیاهی ممکن است در مراحل پالایش با برخی فرآیندهای شیمیایی مانند هیدروژناسیون مواجه شوند که ممکن است شبیه به فرآوری مواد نفتی به نظر برسد.
روغن نباتی هیچ ارتباطی به مواد نفتی ندارد
روغن های گیاهی از طریق فرآیندهای مکانیکی یا شیمیایی از دانه ها جدا شده و سپس تصفیه و پالایش می‌شوند تا قابل مصرف در آشپزی و صنایع غذایی شوند. این فرآیندها هیچ ارتباطی با مواد نفتی ندارند و تنها هدف آن‌ها حذف ناخالصی‌ها و بهبود کیفیت روغن است. بنابراین می‌توان با اطمینان گفت که روغن نباتی از منابع طبیعی و گیاهی به دست می‌آید و هیچ ماده نفتی در آن دخیل نیست.
نتیجه گیری: تا اینجا چه مباحثی مطرح شد
در این مقاله به شکل جامع به موضوع روغن نباتی پرداخته شد؛ که شامل توضیحاتی درباره منابع گیاهی و فرآیند استخراج آن بود. در ادامه تفاوت بین روغن هایی که با دستگاه روغن گیری به‌طور مستقیم از دانه های گیاهی استخراج می‌شوند و روغن های پالایش شده که شامل فرآیندهای شیمیایی مثل بوگیری و اسیدزدایی هستند نیز به‌طور کامل توضیح داده شد.
همچنین به این سوال پاسخ دادیم که آیا روغن نباتی از مواد نفتی تهیه میشود یا خیر؛ که با تاکید بر منابع طبیعی آن، ارتباطش با نفت رد شد. استفاده از دستگاه روغنگیری شخصی نیز حفظ خواص طبیعی روغن را تضمین میکند؛ در حالی که پالایش روغن آن را برای مصرف طولانی مدت مناسب‌تر می‌سازد.